1.Сумын иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал, ИТХ-ын эмэгтэй төлөөлөгчдөөс Олон улсын эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах өдрийг угтан нийт 5 малчин эмэгтэйчүүдэд хүндэтгэл үзүүллээ. 2. Малчдаа туслая аяны хүрээнд хөдөөгийн 3-н багийн нийт 5 өрхөд сайжруулсан түлш тус бүр 2 ширхэг, бусад нэн шаардлагатай хүнсний зүйлийг өрхөд хүргэж өгч @ Ц.Оюун эгчтэй хамтран ажиллав.

ӨНДӨРШИРЭЭТ СУМЫН ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫН 12-Р САРЫН МЭДЭЭ 1.Сумын ИТХ-ын ээлжит хуралдаан 2023.12.19-ний өдөр 61.9 хувийн ирцтэй хуралдаж дараах асуудлыг хэлэлцэв. 1.Сумын Засаг даргын 2021- 2024 оны үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг дүгнэх тухай 2.Сумын 2023 оны хөгжлийн төлөвлөгөөний хэрэгжилт 3.Сумын 2024 оны хөгжлийн төлөвлөгөө 4. Орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөөр 2023 онд хийсэн ажлын хэрэгжилт 5.Сумын 2024 оны төсөв батлах тухай. 6.Хоршоо хөгжүүлэх сангийн 2023 оны төлөвлөгөөний хэрэгжилт, хяналт шалгалт, орлого зарлага 2024 оны төсөв батлах тухай 7.Газар зохион байгуулалт 2023 оны төлөвлөгөөний хэрэгжилт 8.2024 оны газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөө 9.Сумын ИТХ-ын хэлэлцэх асуудлын төлөвлөгөө, байгууллагын гүйцэтгэлийн төлөвлөгөө 10. Сумын лого, тэмдэгний загвар батлах тухай 11. 2024 онд малын тоо, толгойн албан татвараас чөлөөлөх тухай 12.Бусад гэсэн асуудлыг тус тус хэлэлцэнэ. 2.Хамтарсан багийн гишүүдийн үүрэг оролцоо сэдэвт сургалтыг хамтарсан багийн нийт 11 гишүүнд Заамар сумын сум дундын цагдаагийн хэлтсийн гэр бүлийн хүчирхийллээс урьдчилан сэргийлэх мэргэжилтэн цагдаагийн ахмад Б.Бямбацэцэг 2023.12.04-ний өдөр сургалт зохион байгуулав. 3.СӨБ болон ЕБС-ийн эцэг эх асран хамгаалагч нарт Гэр бүлийн харилцаа, гэр бүлийн үнэ цэнэ ,стресс сэдвээр Заамар сумын сум дундын цагдаагийн хэлтсийн гэр бүлийн хүчирхийллээс урьдчилан сэргийлэх мэргэжилтэн цагдаагийн ахмад Б.Бямбацэцэг 2023.12.04-ний өдөр сургалт зохион байгуулав. 4.Сумын ГХУСАЗЗ-өөс Заамар сум дундын цагдаагийн хэсэгтэй хамтран ЕБС-ийн 6-12 ангийн нийт 51 сурагчдад Шударга сурагч, өсвөр үеийнхний сэтгэцийн эрүүл мэнд ,гэмт хэргийн тухай ойлголт сэдвээр Заамар сумын сум дундын цагдаагийн хэлтсийн гэр бүлийн хүчирхийллээс урьдчилан сэргийлэх мэргэжилтэн цагдаагийн ахмад Б.Бямбацэцэг 2023.12.04-ний өдөр ЕБС-ийн танхимд сургалт зохион байгуулав. 5.Монгол Улсын УИХ-ын даргын ивээл дор зохион байгуулагдсан шатар сонирхогчдын сумын аварга шалгаруулах шатрын тэмцээнд 1-р байрыг Д.Баярхүү,2-р байрыг Э.Рэнцэнболд 1-р байрыг Б.Долгор нар эзлэж , өргөмжлөл, мөнгөн шагналаар шагнаж урамшуулав. 6. ЕБС-ийн эрсдэлт бүлгийн 5 хүүхдэд чиглэсэн Хүмүүнлэгийн аян 11.27-12.01-ний өдөр хүртэл явагдаж дууссан. Хүмүүнлэгийн аянд нэгдсэн нийт 34 иргэд,төрийн болон ТББ, аж ахуйн нэгж нэгдэв.Нийт 1.860.000 төгрөг хандивласан үүнээс 5 хүүхдэд 5 ш дархан нэхий гутал 772.000 төгрөг, 5 хүүхдэд өвлийн куртик 5ш 650.000 , эмэгтэй 2 ш малгай ороолт 50.000 төгрөг, эрэгтэй 1 ш малгай ороолт, дотуур өмд 2 ш 28000 төгрөг нийт 1.500.000 төгрөг зарцуулсан .Үлдэгдэл 360.000 төгрөгийг 5 хүүхдэд хадгаламж нээж өгөхөөр ЕБС-ийн захиралд хүлээлгэн өгсөн. Хандивлагчдаас ирүүлэн хувцас , хичээлийн хэрэгсэл, ахуйн бүтээгдэхүүн, бусад зүйлийг эрсдэлт бүлгийн 5 хүүхдэд 12.05-ны өдөр хүлээлгэн өгсөн.. МЭДЭЭ БИЧСЭН :ИТХ-ЫН НАРИЙН БИЧГИЙН ДАРГА Б.ОТГОНЦЭЦЭГ

Сайн байцгаана уу? ЕБС-ийн эрсдэлт бүлгийн 5 хүүхдэд чиглэсэн Хүмүүнлэгийн аян 11.27-12.01-ний өдөр хүртэл явагдаж дууссан. Хүмүүнлэгийн аянд нэгдсэн нийт 34 иргэд,төрийн болон ТББ, аж ахуй нэгж та бүхэндээ маш их баярлалаа👏 Хандивын аяны мэдээллийг үүгээр оруулж байна. ✅ нийт 1.860.000 төгрөг хандивласан үүнээс 5 хүүхдэд 5 ш дархан нэхий гутал 772.000 төгрөг, 5 хүүхдэд өвлийн куртик 5ш 650.000 , эмэгтэй 2 ш малгай ороолт 50.000 төгрөг, эрэгтэй 1 ш малгай ороолт, дотуур өмд 2 ш 28000 төгрөг нийт 1.500.000 төгрөг зарцуулсан .✅Үлдэгдэл 360.000 төгрөгийг 5 хүүхдэд хадгаламж нээж өгөхөөр ЕБС-ийн захиралд хүлээлгэн өгсөн. ✅ Хандивлагчдаас ирүүлэн хувцас , хичээлийн хэрэгсэл, ахуйн бүтээгдэхүүн, бусад зүйлийг эрсдэлт бүлгийн 5 хүүхдэд 12.05-ны өдөр хүлээлгэн өгсөн.

Хамтарсан багийн гишүүдийн үүрэг оролцоо сэдэвт сургалтыг хамтарсан багийн нийт 11 гишүүнд Заамар сумын сум дундын цагдаагийн хэлтсийн гэр бүлийн хүчирхийллээс урьдчилан сэргийлэх мэргэжилтэн цагдаагийн ахмад Б.Бямбацэцэг 2023.12.04-ний өдөр сургалт зохион байгуулав

СӨБ болон ЕБС-ийн эцэг эх асран хамгаалагчид нарт Гэр бүлийн харилцаа, гэр бүлийн үнэ цэнэ ,стресс сэдвээр Заамар сумын сум дундын цагдаагийн хэлтсийн гэр бүлийн хүчирхийллээс урьдчилан сэргийлэх мэргэжилтэн цагдаагийн ахмад Б.Бямбацэцэг 2023.12.04-ний өдөр сургалт зохион байгуулав.

Сумын ГХУСАЗЗ-өөс Заамар сум дундын цагдаагийн хэсэгтэй хамтран ЕБС-ийн 6-12 ангийн нийт 51 сурагчдад Шударга сурагч, өсвөр үеийнхний сэтгэцийн эрүүл мэнд ,гэмт хэргийн тухай ойлголт сэдвээр Заамар сумын сум дундын цагдаагийн хэлтсийн гэр бүлийн хүчирхийллээс урьдчилан сэргийлэх мэргэжилтэн цагдаагийн ахмад Б.Бямбацэцэг 2023.12.04-ний өдөр ЕБС-ийн танхимд сургалт зохион байгуулав

Монгол Улсын УИХ-ын даргын ивээл дор зохион байгуулагдсан шатар сонирхогчдын сумын аварга шалгаруулах шатрын тэмцээнд 1-р байрыг Д.Баярхүү,2-р байрыг Э.Рэнцэнболд 1-р байрыг Б.Долгор нар эзлэж , өргөмжлөл, мөнгөн шагналаар шагнаж урамшуулав.

ӨНДӨРШИРЭЭТ СУМЫН ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫН 11-Р САРЫН МЭДЭЭ 1. Сумын иргэдийн төлөөлөгчдийн ээлжит нэгдүгээр хуралдаан 2023 оны 11 сарын 17-ний өдөр 61.9 хувийн ирцтэй хуралдаж дараах асуудлыг хэлэлцэв. 1.Сумын засаг даргын 2020 - 2024 оны үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг дүгнэх тухай 2.Сумын хөгжлийн 2023 оны төлөвлөгөөний хэрэгжилт 3. Сумын иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын тогтоол, шийдвэрийн хэрэгжилт 4. Сумын боловсон хүчний бодлогын төслийг хэлэлцэх тухай 5 Сумын түүхт 100 жилийн ойн бэлтгэл хангах ажлын хэсэг байгуулж, төлөвлөгөө батлах тухай 6. Хоршоо хөгжүүлэх сангийн зээл сонгон шалгаруулах, хяналтын зөвлөлийг шинэчлэн батлах тухай 2.Сумын иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлаас Орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгийн эх үүсвэрээр хийгдэж байгаа уурын зуухны гадна фасадыг засварлаж өвс тэжээлийн фонд болгох ажлын явцад сумын иргэдийн хурлын дарга Ц.Сампилноров , төлөлөөгч С.Наранхүү, Б.Энхсайхан, Б.Баасанбат нар хяналт тавьж ажиллаа. МЭДЭЭ БИЧСЭН :ИТХ-ЫН НАРИЙН БИЧГИЙН ДАРГА Б.ОТГОНЦЭЦЭГ

Сумын иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын ээлжит тавугаар хуралдааныг 2023 оны 10 сарын 27-ны өдрийн “Пүрэв гаригт” 10 -00 цагаас Соёлын төвийн хуралдаж дараах асуудлыг хэлэлцэв. 1. Сумын хөгжлийн 2023 оны төлөвлөгөөний хэрэгжилт 2. Сумын засаг даргын 2020 - 2024 оны үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг дүгнэх тухай 3 . Сумын иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын тогтоол шийдвэрийн хэрэгжилт 4. Сумын боловсон хүчний бодлого төслийг хэлэлцэх тухай 5. Сумын түүхт 100 жилийн ойн бэлтгэл хангах ажлын хэсэг байгуулж, төлөвлөгөө батлах тухай 6. Хоршоо хөгжүүлэх сангийн зээл сонгон шалгаруулах, хяналтын зөвлөлийг шинэчлэн батлах тухай асуудлыг хэлэлцэн шийдвэрлэж нийт 6 тогтоол батлан гаргав.

УИХ-ын нэр бүхий 21 гишүүн Газрын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг /2023.06.20/ санаачлан боловсруулж, өргөн барьсан билээ. Энэхүү хуулийн төслийг Улсын Их Хурлын 2023 оны Намрын ээлжит чуулганаар хэлэлцэн батлахаар төлөвлөж байгаа юм. Уг хуулийн төслийг хэлэлцэн батлахаас өмнө холбогдох төлөөллүүдийг оролцуулан ШХА-ийн “Нутгийн өөрөө удирдах байгууллагын инстиутуцийн чадавхыг бэхжүүлэх” төслийн санхүүжилтээр бүсчилсэн хэлэлцүүлгүүд хийгдсэн. Энэ удаад /2023.10.25/ эрдэмтэн судлаачид, иргэний нийгмийн байгууллагын төлөөллүүд оролцсон хэлэлцүүлгийг зохион байгуулах үеэр Төв аймгийн Өндөрширээт сумын Бэлчээр ашиглагчдын холбооны тэргүүн, “Ширээт хөгжил” хоршооны дарга Ц.Оюунтай ярилцсанаа хүргэж байна. -Газрын тухай хуулийн нэмэлт өөрчлөлтөд бэлчээрийн асуудлыг тусгайлан оруулж ирж байна. Энэ талаарх таны бодол? -Газрын тухай хуулинд бэлчээрийн тухай асуудлыг оруулна гэдэг бол маш зөв асуудал. Ингэхдээ малчдыг хэсэг бүлгийн зохион байгуулалтад орсон нөхцөлд ашиглах гэрээгээр зохицуулагдана гэж байгаа нь бидний хувьд одоо хийгдэж яваа ажил. Гэтэл хулийн нарийн зүйл заалт нь байхгүй учраас орон нутагт хэрэгжих боломж нь тааруу байгаа нь үнэн. Орон нутагт Сумын Засаг дарга, Тамгын газартайгаа гэрээ хийж, менежментийн төлөвлөгөө боловсруулаад ажлаа хийж эхэллээ гэхэд Засаг дарга захирамжаар батлагддаг. Гэвч уг төлөвлөгөөнд хэн хяналт тавиад, хэн бэлчээрийг өнжөөн сэлгэх ажлыг хийгээд, хэн эсэргүүцээд алдаа дутагдал гаргаад байгаа юм гэдэг дээр хариуцлага хүлээх тогтолцоо нь байдаггүй. Орон нутагт хийж байгаа гэрээ бол одоогийн нөхцөлд зүгээр л цаас гэсэн үг. Орон нутгийн мэргэжилтнүүдийг чадавхжуулах хэрэгтэй. Гэтэл орон нутагт мэргэжлийн боловсон хүчин байхгүй учраас энэ төлөвлөгөө биелэгдэх боломж нь хоцрогдоод яваад байгаа юм. Газрын даамлын жилийн мониторинг судалгаан дээр үндэслээд бэлчээрийн менежментийн төлөвлөгөөг жинхэнэ утгаар нь багийн иргэдийн нийтийн хурлаар хэлэлцэх ёстой. Гэтэл магадгүй зарим багийн Засаг дарга нь энэ ажлыг үл тоож, хэлэлцдэггүй, газрын даамал нь ч гаргасан төлөвлөгөөгөө хэрэгтэй шүү гэж хамгаалж чадахгүй байх тохиолдол байдаг. Тэгэхээр л энэ бэлчээр хамгаалах ажил маань хий дэмий цаас болоод өнгөрөөд байгаа юм. -Энэ хуулийн нэмэлт өөрчлөлт хэлэлцэгдэж батлагдсанаар ямар боломж бий болно гэж харж байна? -Боломж бол үнэхээр их харагдаж байна. Малчдын хэсэг бүлэг гэхээр л ах дүү хэдэн хүмүүс нийлээд өвөлжөөгөө эзэмшээд газраа хувьчлаад авах гэж байгаа юм шиг хараад байна. Гэтэл үгүй шүү дээ. Хэн нэг нь нүүдлийн МАА-н уламжлалт өвөлжөө, хаваржаагаа хамгаалах, бэлчээрээ сэргээх, даацад нь тохирсон малтай байх нь малчин бидний чин сэтгэлээсээ хүсч байгаа зүйл. Гэтэл энийгээ мөрдөх хууль байхгүй. Ямар нэгэн барих барьц байхгүй. Зүгээр л Газрын тухай хуулиар л хэсэг бүлгийн зохион байгуулалтад орсон нөхцөлд Засаг даргатайгаа ашиглах гэрээгээ хийж болно л гэж заасан. Засаг дарга хариуцлага тооцоод болохгүй байвал яах юм гэсэн хуулийн заалт байдаггүй. -Газрын тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт орж, хууль хэрэгжиж эхэлсэнээр бэлчээр сайжирч малчид малынхаа тоо толгойг эдийн засагтайгаа холбоод өгнө гэж байгаа. Бэлчээртээ тохирсон малтай болоход хэдий хугацааг зарцуулах бол. Таны бодлоор? -Нэг малаас гарч байгаа түүхий эдийн үнэ хэдий чинээ өндөр байна, эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж гадаад дотоодын зах зээл дээр гаргаж чадна. Тэр хэмжээгээр малын тоо толгой буурах магадлал өндөр байна. Нэг гэрээ хийчихээд шууд малынхаа тоог бууруулж, даацанд нь тохируулна гэдэг өрөөсгөл ойлголт. Гэтэл цаана нь тэр даацдаа тохируулж, борлуулах гээд байгаа малын бүтээгдэхүүнүүдийг хэн тэгж үнэтэй авах юм. Үнэтэй авдаг байх юм бол малчин бид хүнээр заалгахгүй, гэрээ хийгээд байх ч шаардлага байхгүй. Бэлчээр гэж зовохын ч шаардлага байхгүй. Чанар стандартад тохирсон бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж чадвал тэр хүн тэр байгаль дэлхийдээ ээлтэй байж, бэлчээр усаа хамгаалж чадна. Учир нь стандартад тохирсон малын гаралтай бүтээгдэхүүн нийлүүлэхийн тулд малчин хүн малынхаа аманд орох бүхнийг бодож төлөвлөнө. Тэгээд хэн нэгэнтэй хурцалдах биш, малын чанараа сайжруулаад би тийм хэмжээний килограммтай мал өсгөж, үржүүлж чадна, миний амьжиргаа ингэж сайжирна гэдэг зарчмаар л хүссэн үр дүндээ хүрнэ. -Хуулийн төслийн хэлэцүүлгийн үеэр малчдын эдийн засагтай холбож хариуцлага тооцно гэж яригдаж байгаа. Хариуцлага мэдээж байх ёстой. Гэхдээ эерэг үр дүн их өгөх эдийн засгийн өгөөж, боломжуудыг нэмэгдүүлж чадвал малчид илүү хурдан ажил хэрэг болгоод явах юм болов уу гэж бодож байна? -Эдийн засагтай нь холбоно гэж байгаа боловч яг тэгнэ, ингэнэ гэсэн тодорхой юм одоогоор яригдаагүй байгаа ч төр асуудлыг шийдэх гээд явж байна. Миний бодлоор малын гаралтай түүхий эдээр эцсийн бүтээгдэхүүн хийх үйлдвэрүүдийг санхүүжүүлж, үйлдвэрлэдэг болгоод авах хэрэгтэй гэж харагдаад байна. Өрх болгоныг үйлдвэрлэгч болгоно гэхээсээ илүү арьс шир, мах зэргийг боловсруулах томоохон үйлдвэрүүдийг хөрөнгө зарж барьчихаад харин нөгөө малчин өрхүүдээсээ чанартай бүтээгдэхүүн нийлүүлэхэд нь л чиглэсэн хөрөнгө оруулалт хийх хэрэгтэй. Тэгэхээр малчдын амьдралын үйл явц ч гэсэн тэр чиглэл рүү орно. Хэдий чинээ түргэн ажил хэрэг болгож, шуурхай шийдэж чадна тэр хэрээр энэ хууль үйлчилж малчид ч гэсэн бэлчээрийнхээ даацад тохирсон, ашиг шимт өндөртэй малтай байх боломж бүрдэнэ. -Эдийн засгийн хөшүүр хэрэгтэй ч хэн худалдаж авах юм гэлээ. Өнөөдрийн нөхцөлд монголчууд өдөр болгон арьс шир худалдаж авна гэж байхгүй учраас гадаад зах зээл зайлшгүй хэрэгтэй байна. Гэхдээ арьс шир, мах зэрэг малын гаралтай бүхий л бүтээгдхүүндээ нэмүү өртгийг шингээж, үр өгөөж, ашиг шим, цэвэр байгалийн гаралтай гэдэг талаас нь сайн сурталчилах ажлыг төрийн зүгээс нэгдсэн бодлогоор гадаад зах зээлд сурталчилах ёстой юм болов уу? -Тэгэлгүй яахав. Малчин бид ч тэгж боддог. Ер нь төрийн зүгээс монгол малын махны уураглаг чанар нь хүний биед байх ёстой хэмжээндээ байж чадаж байна уу, үгүй юу гэдгийг шинжилдэг, тэрийгээ баталгаажуулчихдаг. Бид тэр шаардлагын дагуу мал махаа бэлддэг байх нь чухал. Гэхдээ мэдээж монголынхоо уламжлалт арга барилаа гээгдүүлэхгүйгээр, бэлчээрийнхээ даацад тохирсон газартаа бэлчээртээ хэн сайн хөрөнгө оруулалт хийж чадна тэр хүн сайн, сайхан амьдарна гэдэг чухал зүйлийг л гаргаж ирэх хэрэгтэй. Ер нь шууд их хөрөнгө гаргах бодлогоос илүү хувь хүний тархинд хийх бодлого чухал болоод байна. Тэгэхээр хууль эрх зүйн талаас нь харахад ашигтай тал нь юу байна, яаж ажиллавал миний амьдрал сайжрах вэ гэдгийг малчид түлхүү анхаарч эхэлсэн. Тэр анхаарлын төвд байгаа дээр нь хуулийн бодлогоо чанаржуулаад, санхүү эдийн засагтай нь зөв холбоод том үйлдвэрүүдээ л яаралтай баримаар байна. -Монгол малчин хүн гэдэг нүүдлийнхээ өв соёлыг хадгалж, хамгаалж авч үлдэж байгаа чухал хүмүүс. Энэ утгаараа зөвхөн тухайн малчин хүний амьдрал гэхээсээ илүү монгол түмний бахархлыг тээж яваа гэж болно. Тэгэхээр энэ хоёр зүйлын хоорондын уялдаа холбоо нь Газрын тухай хуультай хэр нийцэж байгаа бол? -Өвөлжөө хаваржаа гэдэг утгаараа нүүдлийнхээ асуудлыг шийдэхэд нь төр оролцож бидэнд таатай амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлж өгч байна гэж малчин бид ойлгож байна. Тэгэхээр тэр нөхцлийг бүрдүүлэхэд яах ёстой юм гэдгийг төр хуулиар гаргаж ирнэ. Юуны өмнө бэлчээрийн МАА-н чанартай түүхий эдийг эцсийн бүтээгдэхүүн болгон үйлдвэрлэж, гадаад зах зээлд буюу дэлхийд гаргах хэрэгтэй. Уламжлалт бэлчээрийн МАА-н энэ түүхий эд ийм чанартай, сайн байдаг юм гэдгийг нь л гаргаж ирэх юм. Мэдээж хамгийн чухал нь стандарт. Эрдэмтэн судлаачид оролцсон хэлэлцүүлгийн үеэр стандарт буюу бэлчээрийн мал ямар байх ёстойг ярьж байна. Стандартыг нь албан ёсоор тогтоочих юм бол малчин бид түүнд нь тохирсон мал, мах, арьс шир, ноос ноолуураа бэлдэх гэж өөрийн малын аманд юу орж байгааг тооцоолно. Тухайлбал, өнөөдөр ямар ч ноолуур байсан бүгд нэг ижил үнээр үнэлэгддэг. Хялгастай, тоос шороотой, хогтой байсан ч нэг ижил үнэтэй байгаа учраас мал нь олон байвал илүү ашиг хүртэнэ гэсэн ойлголттой яваад байна. Чанарыг нэгт тавиад I, II дугаар зэрэг гээд гаргаад ирвэл I дүгээр зэргийн микронтой ноолуурыг би яаж гаргах ёстой юм. Яагаад энэ Доржийнх I дүгээр зэргийн ноолуур тушаачхав гэдгийг олж харна. Илүү таатай, эерэг өрсөлдөөн бий болно. Тэр ч утгаараа монголын ганц онцлог, жилийн дөрвөн улирлын туршид нүүдэлчин өв соёлоо тээж байгаа малчид бидний өв соёл, уламжлалыг алдагдуулахгүй хууль гаргаж өгөөд, тэр хүрээндээ хяналт тавиад, хариуцлага хүлээлгэчихдэг болох хэрэгтэй. Төр ч гэсэн хариуцлагагүй ажиллавал буруугаа хүлээдэг хуультай л болох хэрэгтэй байна.

ӨНДӨРШИРЭЭТ СУМЫН ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫН 10-Р САРЫН МЭДЭЭ 2023.10.25 Байшинт 1.Архи тамхи мансууруулах бодис болон үе тэнгийн дээрэлхэлт, хүчирхийлэлд өртөхөөс сэргийлэх хамгаалах чиглэлээр цагдаа Баасансүрэн 2023.10.10-ны өдөр ЕБС-ийн 6-12-р ангийн 70 сурагчдад сургалт зохион байгуулав. 2. Цахим гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх сэдвээр сургалтыг Зөвлөлийн нарийн бичгийн дарга Б.Отгонцэцэг 2023.10.10-ны өдөр ЕБС-ийн 6-12-р ангийн 70 сурагчдад сургалт зохион байгуулав. 3.Нэг зам нэг соёл самбарыг засмал зам дагуу багийн засаг дарга Б.Гунгаазаан байрлуулж ажтллав. 4. Ахмадын баяраар сумын иргэдийн төлөөлөгчдийн хуралд ажиллаж байсан 2 ахмад настанд хүндэтгэл үзүүлэв. 5. Сумын иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын төлөөлөгчдөөс сумын шилжих үлдэглээр хэрэгжүүлж бйагаа Мэнгэтийн давааны засварын ажлын явцтай танилцав. 6.Сумын иргэдийн төлөөлөгч хурлаас Баянтуул 1-р багаас сонгогдсон хурлын төлөөлөгчид Баянтуул багт малын тоо толгойн албан татварыг эх үүсвэрээр хийгдсэн ажилд хяналт тавьж ажиллав. 7.Баянтуул 1-р багийн Төлөөлөгчдийн өдөр, багийн иргэдийн нийтийн хурлын нэгдсэн өдөрлөг 09.28-ны өдөр Байтын дэнжид зохион байгуулагдлаа. 8. Сумын иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын ээлжит бус хоёрдугаар хуралдааныг 2023 оны 10 сарын 02-ны өдөр хуралдаж сумын 2024 онд өмчлүүлэх газрын байршил хэмжээг тогтоов. МЭДЭЭ БИЧСЭН : ИТХ-ЫН НАРИЙН БИЧГИЙН ДАРГА Б.ОТГОНЦЭЦЭГ

Уянга багийн засаг дарга Б.Гунгаазаан , Хайрхан багийн Засаг дарга М.Пүрэвдорж нар нэг зам нэг соёл самбарыг 10.17-ны өдөр сумын салдаг засмал замд байршуулав.

Аймгийн ИТХ-ын нарийн бичгийн дарга Ч.Жавзанпагма, ИТХ-ын төлөөлөгч Должмаа, ИТХ-ын дотоод хяналт шинжилгээ хариуцсан мэргэжилтэн Х.Гомбосүрэн нар ИТХ болон багийн ИНХ-ын үйл ажиллагааны бодлогын зорилтын хэрэгжилтийн явц, үр дүнг дүгнэх үзүүлэлтийн дагуу холбогдох материалуудтай танилцан мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч ажиллав.

Сумын иргэдийн хурлын дарга Ц.Сампилноров , Баянтуул 1-р багийн ИТХ-ын төлөөлөгч Ц.Оюун, С.Наранхүү нар 2023 оны 10 сарын 13-ны өдөр дараах ажлуудад хяналт тавьж ажиллав. 1. үлийн цагаан оготонотой тэмцэх 2. Өндөр ашиг шимт эцэг малаар малын үүлдэр угсааг сайжруулах 3. Малчин болон мал бүхий өрхүүдийг мал амьтны эрүүлжүүлэх багцаар хангах 4.Мал угаалгын ванн барих 5. Мал эмнэлгийн тарилга туулгыг үнэгүй хийх зэрэг ажлуудад хянал тавьж ажлын хэсгийн дүгнэлтийг сумын засаг даргад хүргүүлэн ажиллав.

Баянтуул 1-р багийн Төлөөлөгчдийн өдөр, багийн иргэдийн нийтийн хурлын нэгдсэн өдөрлөг 09.28-ны өдөр Байтын дэнжид зохион байгуулагдлаа. Өдөрлөгийн үйл ажиллагаанд нийт 70 иргэн оролцлоо. Буухиа тэмцээнд нийт 6 баг оролцож үүнээс:1-р байрыг Б.Амаржаргал ахлагчтай "Ялна" баг. 2-р байрыг Д.Хишиг-эрдэнэ ахлагчтай "Байтын дэнж" баг. 3-р байрыг Э.Мягмардорж ахлагчтай "Бид чадна " баг тус тус эзлэв.  Бүжгийн тэмцээнд нийт 10 баг оролцов.: 1-р байрыг Д.Гантөмөр, М.Бямбагарам 2-р байрыг С.Баасансугар, Л.Гэрэлзэл 3-р байрыг Д.Ууганбаяр, Б.Оюун-эрдэнэ тус тус эзлэж өргөмжлөл мөнгөн шагналаар шагнав. Атом молекул хөгжөөнт тэмцээнд 1-р байрыг Б.Баасан-очир, 2-р байрыг М.Бямбагарам, 3-р байрыг Б.Мөрөн нар тус тус эзлэв. Мөн азын сугалаанд Ц.Жавзан, М.Бат-эрдэнэ, Б.Батжаргал, И.Уранчимэг, Э.Сарангуа, П.Батбилэг, Д.Цэрэндэлгэр азтанаар шалгарсан. Уг үйл ажиллагааны хүрээнд Аймаг, сумын ИТХ-ын төлөөлөгчдөөс төлөөлөгчийн үйл ажиллагааны мэдээллийг иргэдэд танилцуулав . ЭМТ-өөс явуулын үзлэг үйлчилгээ , ЗДТГ-аас явуулын төрийн үйлчилгээ, Алтаншагай цэцэрлэгээс багш нарын үзэсгэлэн , хүүхдүүдийн хоолны амталгааг иргэдэд танилцуулав , ЕБС-иас багш, сурагчдын бүтээлээр үзэсгэлэн гаргаж Боловсролын ерөнхий хуулийг иргэдэд танилцуулав. Соёлын төвөөс явуулын номын сангийн үйлчилгээ ЗДТГ-ын санхүү албаны дарга Д.Лхамсүрэн Сумын 2023 оны төсөв баталсан тогтоол шийдвэрийг иргэдэд танилцуулж ажиллав

ИТХ-д ажиллаж байсан 2 ахмадад хүндэтгэл үзүүлэв.

2023 оны 10 сарын 03-ны өдөр ажлын хэсэг гарч орон нутгийн төсвийн шилжих үлдэгдэлийн хөрөнгөөр хийгдэж байгаа Мэнгэтийн давааны засварын ажлын явцтай танилцав.

Сумын гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлын зохицуулах зөвлөлийн нарийн бичгийн дарга Б.Отгоцэцэг ГХУСАЗЗ-ийн сургалтын төлөвлөгөөг танилцуулж, ЭМТ-ийн НЭМАжилтан Э. Туул ЕБС-ийн ахлах ангийн нийт 27 сурагчдад “ Электрон тамхины эрүүл мэндэд учруулах хор нөлөө сэдэвт сургалтыг 2023-04-27-ны өдөр зохион байгууллаа.